Anna Herbich "Dziewczyny z Powstania"

1 sierpnia. Czy jest lepszy dzień na czytanie o Powstaniu Warszawskim? Dziewczyny z Powstania chciałam przeczytać odkąd pierwszy raz usłyszałam o tej książce. Ale pośród tysięcy takich książek ta była cały czas odkładana. Tak wyszło, że któregoś dnia w drodze do pracy zajrzałam do biblioteki, a tam na półce (na której szukałam czegoś całkiem innego) natknęłam się na nie. I wzięłam. Jedna z lepszych decyzji czytelniczych jakie ostatnio podjęłam.

            Dziewczyny z Powstania to opowieści jedenastu kobiet, które przeżyły wojnę i Powstanie Warszawskie. Niektóre z nich były sanitariuszkami, inne łączniczkami. Co mnie jednak ujęło to to, że przedstawiono również opowieści kobiet, które nie walczyły, były zwykłymi cywilami albo żonami wojskowych.

            Szczególnie w pamięć zapadły mi dwie historie. Pierwsza dotyczy Haliny Wiśniewskiej, która 1 sierpnia 1944 roku rano urodziła syna. Mąż ucałował dzieciątko i poszedł walczyć, a ona sama, z tym niemowlakiem na rękach, przetrwała powstanie. Druga, to opowieść Anny Branickiej. Bardzo interesuje mnie życie szlachty (szczerze mówiąc to zawsze marzyłam o byciu szlachcianką), uwielbiam czytać i oglądać filmy/seriale o tych kręgach (nie tylko w Polsce – dlatego oszalałam na punkcie Downton Abbey). Może jest to mniej przejmująca i chwytająca za serce historia, ale utkwiła mi w głowie m.in. przez wzgląd na żal, który hrabianka ma do państwa za to, że nie może odzyskać pałacu w Wilanowie. Poza tym wszystkie historie są niezwykle ciekawe i wciągające.

Kiedy czytałam Dziewczyny z Powstania nie mogłam odgonić od siebie pewnej myśli. Co roku, kiedy zbliża się rocznica wybuchu powstania lubimy dyskutować nad jego słusznością. Zdecydowana większość bohaterek uważa, że powstanie musiało wybuchnąć, że nie było innego wyjścia i że dzisiaj podjęłyby się tej samej walki co wtedy. Chyba tylko jedna zdecydowanie potępia wybuch powstania. Dla mnie powinno oznaczać to koniec jakiejkolwiek dyskusji.

            Dziewczyny liczą ponad 300 stron, a czyta się je błyskawicznie i ciężko się oderwać. Ja podczytywałam je siedząc w pracy, kiedy nie mieliśmy turystów i nie raz kiedy otwierały się drzwi i wchodziła wycieczka, miałam ochotę uciec na zaplecze żeby doczytać rozdział. Czasami się zastanawiałam po co spisywać wymyślone historie, skoro tyle jest ciekawych, prawdziwych, które trzeba opowiedzieć? Dla kontrastu, w tym samym czasie czytałam e-booka pt. Stalowa kurtyna, która zaliczana jest do gatunku „war fiction”. Opowiada o wymyślonym, możliwie hipotetycznym konflikcie wojennym między Białorusią a Polską. Jakżesz to nudne i męczące w porównaniu z tym co czytałam w Dziewczynach!

            Dziewczyny z Powstania to książka, którą każdy Polak powinien przeczytać. Żeby zobaczyć, że historia to nie jest wkuwanie dat na lekcji w szkole. To nawet nie są zabytkowe budynki czy obrazy w muzeum. Historia to są ludzie i to, co przeżyli. A w przypadku wydarzeń tak niedawnych jak Powstanie Warszawskie Ci ludzie cały czas są wśród nas. Więc grzechem byłoby nie wysłuchać ich opowieści, szczególnie jeśli chcą się nimi dzielić (np. moja babcia nigdy nie chciała opowiadać o czasach wojny i jeszcze ganiła dziadka kiedy snuł swoje opowieści). Zdecydowanie TRZEBA.

Anna Herbich, Dziewczyny z Powstania, Wydawnictwo Znak, s. 316.